ملت عشق

ملت عشق

اثر الیف شافاک

برگردان ارسلان فصیحی

نشر ققنوس – 1395 – 508 صفحه – 330000 ریال

***

ملت عشق نوشته‌ی خانم الیف شافاک، عنوان پرفروش‌ترین کتاب را در کشور ترکیه دارد. ترکیه‌ای که مولانا را از خودش می‌داند. آرامگاه‌اش را دارد *و هر ساله با چندین و چند مراسم و یک دهه، یادش را گرامی می‌دارد و هنرمندان ایرانی،خارج از امر و نهی‌های امامان جمعه، در این مراسم شرکت می کنند. فکر می‌کنم ترکیه با این کار می‌تواند او را ترک بداند. با این که چند قطعه بیشتر به آن زبان شعر نسروده است. در واقع راستش خوشحال هم هستم که مولانا در ایران نیست. چه بسا اگر بود، اکنون سنگ مزار هم نداشت. چه برسد به بزرگداشت و مراسم و ....... که نیست و نداریم. این سطر آخر بر می‌گردد به شکاندن چندی پیش سنگ سهراب سپهری. چرایش را نمی‌دانم. حدس می‌زنم، ولی نمی‌خواهم از حدسیاتم در این‌جا چیزی بنویسم. تمام کنم.

ملت عشق داستان آشنایی و زندگی مولانا و شمس است. بنیان حدسیات خانم شافاک را مطالب باز مانده از آن دوران و اسناد و ماخذی است که اینجا و آنجا خوانده است. در پایان هم از همه ی این ماخذ نام برده است. هیچ کدام هم به فارسی نیست. خواننده‌ی ایرانی و چه بسا بیشتر از ایرانی، خواننده‌ی ترک، بسیاری از این مطالب را شنیده است. ولی لحن و نوشتار نویسنده و برگردان خوب ارسلان فصیحی خواندن کتاب را دلنشین می‌کند.

در این کتاب، و در کنار رابطه‌ی این دو عارف، داستان عشقی دیگری هم به موازات آن به جلو می‌رود. گیرم این یکی زمینی باشد و آن یکی نه.

چهل قاعده‌ی شمس تبریزی در کتاب آمده که قبل و بعد از این قواعد مقدمه و موخره‌ای برای باز کردن ِ قواعد آمده است. برای خواننده‌ای که آشنایی چندانی با آن‌ها ندارد. کسی چون خود من. قاعده‌ی اول را می نویسم.

قاعده‌ی اول: کلماتی که برای توصیف پروردگار به کار می‌بریم، هم‌چون آینه‌ای است که خود را در آن می‌بینیم. هنگامی که نام خدا را می‌شنوی، ابتدا اگر موجودی ترسناک و شرم‌آور به ذهنت بیاید، به این معناست که تو نیز بیش‌تر مواقع در ترس و شرم به سر می‌بری. اما اگر هنگامی که نام خدا را می‌شنوی ابتدا عشق و لطف و مهربانی به یادت بیاید، به این معناست که این صفات در وجود تو نیز فراوان است."

از کتاب چیز دیگری نمی‌نویسم. هر آن‌چه که باید می‌نوشتم را نوشتم.  جز این‌که بگویم بروید و آن را بخوانید و بدانید:

دل را تمام برکن ای جان ز نیک نامی

تا یک به یک بدانی اسرار را تمامی

................. تمام.

***

فصلی از کتاب را با صدای خودم گوش بدهید. روی آهنگی از نصرت فاتح علی خان با نام: من غلام شمس تبریزم.

***

آرامگاه مولانا در قونیه

عکس از، سالار رضایانی