ناطور دشت : Catcher In the Ray

ناطور دشت

نویسنده جی دی سالینجر D.J. Salinger

نام اصلی: Catcher In the Ray

ترجمه: احمد کریمی

انتشارات ققنوس. چاپ پنجم. ۱۳۸۶

***

این بار به سراغ نویسنده‌ای آمریکایی ومعاصر رفته‌ام. جروم دیوید سالینجر یا جی دی سالینجر. تاکنون چندین کتاب از وی به فارسی ترجمه شده است. به قول متنی که در پشت کتاب هم آمده است هرکدام از رمان‌های وی یک حادثه در ادبیات معاصر است.

چرا این رمان را خواندم؟

با نام سالینجر این جا و آن جا آشنا شده بودم. تا این‌که سیروس در وبلاگ فیلم‌هایی که می‌بینیم متنی نوشت و در آن یادی از یادداشت‌های شخصی یک سرباز کرد. در کامنت‌ها از جمله کامنت حسام نام ناطور دشت به میان آمد  و ... من هم که کشته مرده وسوسه شدنم. کتاب را طی چند روز و هر روز یک ساعت و نیم در اتومبیل پارک شده در خیابان خواندم.

و اما شرح کتاب:

ناطور دشت داستان حدود یک هفته از زندگی هولدن کالفیلد دانش آموز شانزده هفده ساله‌ای است در یک هفته‌آخر ترم تحصیلی از روزی که از مدرسه اخراج می‌شود تا روزی که به خانه می‌رود. شرح این یک هفته یکسال بعد در یک آسایشگاه روانی به قلم کشیده شده است.

هولدن در این رمان که به شیوه تک گویی است دریافت‌های شخصی‌اش را از جهان پیرامون خود نوشته است. از آدم‌هایی که می‌بیند یا دیده است، حوادث، روابط دیگران با هم یا با خودش. قبل از رفتن به آسایشگاه روانی کاملن به این نتیجه رسیده است که هیچ کس شایسته دوست داشته شدن نیست. عشق را نمی‌شناسد و با جامعه خود بیگانه است. از خانواده هیچ توقعی ندارد. هیچ کدام از اعضای خانواده را دوست نداری به غیر از فیبی خواهر کوچکترش –او را هم تحت شرایطی می‌تواند نبیند- و الی برادری که مرده است. معلوم نیست اگر او هم زنده بود مشمول این محبت قرار می‌گرفت یا نه. البته در جایی اشاره‌ای دارد به این‌که پدری پولدار دارد.

هر که رمان را خوانده است به نوعی با وی هم‌ذات پنداری کرده است. البته فرق جایی که ما زندگی می‌کنیم و جایی که هولدن زندگی می‌کند اینست که در آن جا انسان‌ها به دلیل روحیاتی چون هولدن در آسایشگاه روانی بستری می‌شوند ولی ما راست راست راه می‌رویم و به ریش دنیا می‌خندیم.

گوشه‌ای از اخلاق و روحیات و دریافت‌های هولدن از پیرامونش را در این‌جا می‌آورم. البته در متن به این شکل نیامده است:

• بعضی آدم‌ها از خریدن یک جاجیم عالی کیف می‌کنند.
• بدم می‌آید از آدم‌هایی که سرما خورده‌اند و تمام دور و برشان پر از قرص است و بوی ویکس می‌دهند.
• از آدم‌های پیر که با پیژامه راه می‌روند و پاهای سفید و بی مو دارند خوشم نمی‌آید.
• زندگی مسابقه است؟ مسابقه چی؟ کشک چی؟
• مدرسه قبلی را به دلیل این‌که بچه‌های خودخواهی داشت و از پنجره به داخل کلاس می‌آمدند را ترک کردم.*
• وقتی دارم میروم که روزنامه بخرم ممکن است به کسی که از من می‌پرسد کجا می‌رومی بگویم به اپرا می‌روم.
• بوی عطرش را دوست نداشتم.
• کلاهم را از سرم برداشت و بر سرش گذاشت.
• یک ساعت طول کشید تا استردلیتر سرش را شانه کرد.
• خوشم نمی‌آمد که کنار او باشم. یک بند مشغول چلاندن جوش‌های صورتش بود.
• شبی که الی مرد به گاراژ رفتم و تمام شیشه‌های آن‌جا را شکستم. به این دلیل می‌خواستند مرا در آسایشگاه روانی بستری کنند.
• این مردم همه‌اش ورد زبان‌شان است که اتومبیل‌شان با ده لیتر بنزین چند کیلومتر راه می‌رود.

و بسیار موارد دیگر که تقریبن تمام کتاب را در بر می‌گیرد. در بیان این موارد هم آن‌چنان دقیق و موشکافانه صحبت می‌کند که گویی در اثر هم کلامی با پزشکان آسایشگاه خود یک روان‌شناس مجرب شده است.

هم‌ذات پنداری را می‌گفتم، همه ما به نوعی با او هم‌ذات پنداری می‌کنیم. میزان نزدیکی به وی، شدت و ضعف خودمان را در در علاقه‌مان به جامعه و مردم و خانواده‌ و .. عشق نشان می‌دهد

خودم تا اواسط کتاب با او موافق بودم. به غیر از جایی که از سینما به عنوان یکی از مزخرف پدیده‌ها یاد می‌کند. هر چند با این جمله‌اش موافقم که: "فیلم آن قدر بد بود که تا آخرش را دیدم."

برای سنجش میزان تعادل روحی‌تان در جامعه این کتاب را حتمن بخوانید.

***

در مقدمه و موخره کتاب از سالینجر و یا احمد کریمی چیزی نوشته نشده بود. نمی‌دانم این آقای احمد کریمی همان دکتر احمد کریمی حکاک است که در جوانی و آن زمانی که کتاب زیاد می‌خواندم، ترجمه‌ای از تام جونز هنری فیلدینگ را از ایشان خواندم یا خیر. بهرحال ترجمه بسیار زیبا و روانی بود. به زیبایی تام جونز. جا دارد که دست مریزادی خدمت آقای کریمی عرض کنم.

***

یادداشتی بر این کتاب در وبلاگ پرواز پروانه

*خود من از جمله کسانی بودم که تا حد امکان از پنجره به داخل کلاس می‌رفتم. آن هم در پایان ساعت و موقع حضور و غیاب کردن استاد. اگر هم حضور غیاب نمی‌کرد اصلن نمی‌رفتم.