سیدارتها یا سیزارتا

 سیدارتها

اثر: هرمان هسه  

ترجمه : سروش حبیبی

سیزارتا (سیدارتها ) شرح سفری است عرفانی برای رسیدن به معرفت و کمال . سیزارتا برهمن زاده است که از کودکی به واسطه تعلیمات مذهبی پدر قدم در این وادی نهاده و به واسطه تاثیراتی که بر منش وی داشته زبانزد خاص و عام شده است .سیزارتا اما کسی نیست که صرفا به تعلیماتی که می اموزد بسنده کند و هر از گاه مسیر پیمایش این سفر درونی را تغییر می دهد . به نوجوانی که می رسد از پدر رخصت می طلبد که به جمع مرتاضان بپیوند و برای نیل به مقصود ریاضت کشی را پیشه کند . پدر مخالفت می کند ولی در آخر مغلوب خواست پسر می شود .

سیزارتا چند سالی را هم در مقام شاگردی نزد مرتاضانی بنام سر می کند ولی روح پرسشگر و بی قرار وی به این نیز رضا نمی دهد ، ترک ریاضت کشی می کند و به دیدار بودای والا روان می رود ، اندیشه و منش بودا بسیار بر جان او می نشیند اما ..

بعد از حضور در کلاس بودا از وی تقاضای دیدار خصوصی می کند و اندیشه ای را می گوید که بسیار قابل تامل است و من عین جملات را برایتان نقل می کنم .

" .. یک لحظه نیز در حقیقت گفتار تو تردید نکردم . یک آن شک روا نداشتم در این که تو بودایی و به منزل مقصود رسیده ای ، تو به راز رهایی از مرگ راه یافته ای ، و به آن راه یافته ای با جستجوی خویش و در راه خاص خویش و از طریق مکاشفه، بصیرت یافته ای و حقیقت بر تو نمایان شده است . این راز از راه تعلیم بر تو گشوده نشده است.  اندیشه من ، ای وجود والا ، این است : هیچ کس از راه تعلیم به رهایی دست نمی یابد. تو ، ای سزاوار ستایش، نمی توانی به کسی با کلام و تعلیم بازنمایی و بگویی که در ساعت تجلی بر تو چه گذشته است. آیین بودای روشن روان یک جهان آموختنی در بر دارد. می آموزد که چگونه می توان نیکو زیست و از کژی پرهیخت . اما درمشربی چنین روشن و ارجمند یک چیز یافتنی نیست ، و آن راز حالی است که نصیب آن والا روان شده است ، تنها نصیب او ، میان صد هزار.

این چیزی است که من ، چون سخنان آن والا روان را شنیدم اندیشیدم و دریافتم ، و هم این دلیل آن است که راه خود را پی می گیرم ، اما نه به نیت آن که آیین بهتری بجویم – یقین دارم آیین بهتری یافتنی نیست – بلکه فقط  از آن روی که از همه مکاتب و معلمان روی بگردانم و تنها به مقصود برسم یا بمیرم. "

سیزارتا می رود که راه خویش را با ندای درون خویش بیابد و به مقصود برسد، در این راه مدتی نه چندان کوتاه جذب جنبه های مادی زندگی می شود به شهوترانی و مال اندوزی می رسد و آنجا که کاملا به ورطه سقوط رسیده است با ندای درونی خویش بر می گردد و سفری دوباره آغاز میکند،  برای بازگشت به آنچه به دست آورده بود  " روزه گرفتن ، صبر کردن و اندیشیدن "  که اکنون بسیار از آن دور بود.  و البته به مقصود نهایی می رسد.

در جایی میگوید:

"انسان می تواند به بصیرت دست یابد ، می تواند آن را زندگی کند ، یا توسط آن هدایت شود، یا به یاری ان کارهای شگرف بکند اما توضیح ، یا آموختن آن به دیگران ممکن نیست."

و یا این اندیشه :

" آینده گناهکار هم اکنون در اوست . باید شدنی و ممکن ، بودای پنهان در او یا در تو و در هر کس دیگری را محترم داشت. دنیا ، ناقص نیست ، در تحولی کند به سوی کمال نیست. دنیا در هر لحظه کامل است . هر گناهی برائت را هم اکنون در خود دارد . پیر هم اکنون در هر کودکی حاضر است ، طفل شیرخوار مرگ را هم اکنون با خود دارد و ابدیت هم اکنون با همه فانیان است."

سفری که هرمان هسه در قالب شخصیت سیزارتا به تصویر می کشد سفر یگانه ای نیست ، آنچنان که پائلو کوئیلو در کیمیاگر شرح سفری عرفانی را به تصویر می کشد مهم رسیدن این اشخاص به سر منزل مقصود است ، مهم راه رسیدن نیست به تعداد آدمیان این راه می تواند متفاوت باشد زیبایی این گونه سفرها تحولی است که درانتها در وجود مسافر خردمند کاملا حس می شود.