قصر: فرانتس کافکا (Franz Kafka)

فرانتس کافکا (Franz Kafka) – ترجمه امیرجلال‌الدین اعلم، 450 صفحه، 4500 تومان.

 چاپ اول 1373 – چاپ چهارم تابستان 85 انتشارات نیلوفر

شمارگان 2200 نسخه – خرید توسط من تابستان 86

این اعداد ما را به این نتیجه می‌رساند که در طول یک سال گذشته، روزی 6 نسخه از چاپ چهارم این کتاب به فروش نرفته است.

رمان قصر هم‌چون سایر کتب این نویسنده معاصر چک بسیار سخت است. اینکه همچو منی که کتاب نمی‌خانم به سراغ آن رفتم به انگیزه دیدن فیلم کافکا بود و مطرح شدن مقوله‌ی قصر در آن فیلم. در یادداشتی که بر آن فیلم نوشتم متذکر شدم که ای‌کاش کتاب قصر را خانده بودم و بعد فیلم را می‌دیدم که کماکان براین باورم. بدون این که بگویم فیلم کافکا داستان کتاب قصر است.

آقای "ک" –بگوییم کافکا- به عنوان یک مساح وارد سرزمینی می‌شود که توسط قصر اداره میشود. آدم‌ها، روابط ، اشیا، مکان‌ها، همه و همه در خدمت بیان اوضاع و احوال و شرایط رو به تغییر جهان هستند. هیچ یک از این‌ها در معنای واقعی خود بیان نمی‌شوند. جهانی که از آن سخن می‌رود جهانی است با روابط بسیار پیچیده و تنیده در بوروکراسی و بده بستان‌های کاری. انسان‌ها در اوج نزدیکی روابط ناگهان آن‌چنان تغییر شکل می‌دهند که درکش ساده نیست. قصر که نمادی از نوع حکومت حاکم بر سرزمین است با اتوریته کامل ترکتازی می‌کند. اتوریته‌ای که راز ماندگاری‌اش نهفته در هزارتوی نامه نگاری ها و روابط رییس و مرئوسی است.

در طول خاندن کتاب فکر می‌کردم اگر کافکا امروز بود و این کتاب را می‌نوشت، مطمئن باشید سمبل های بکار رفته در کتاب، ایمیل و امضای دیجیتالی و آی دی و پس‌ورد و بلاگ و سایت و سیستم های الکترونیکی بود. خیلی بر خود نبالیم که آن دوران را سپری کرده‌ایم. چرا که کتاب ناتمام به پایان می‌رسد. با یک جمله ساده:

"متن دست نوشته رمان قصر همین‌جا، و به همین صورت ِ ناتمام، پایان می‌یابد."

هیچ کس نمی‌تواند پایانی بر این کتاب متصور شود. چه برسد به من که باید اذعان کنم، میزان درکم از این کتاب فکر نمی‌کنم یک عدد دورقمی باشد. پیشنهاد هم می‌کنم کسانی که کافکا شناس نیستند به خودشان زحمت رفتن به سراغ کتاب را ندهند.

در ضمن زیباترین بیان اوضاع احوال حاکم بر سرزمین توسط "ک" با این واژه بیان می‌شود:

"آشوب مضحک".