بختیار علی
برگردان، مریوان حلبچه ای
نشر ثالث، 272 صفحه، 25000 تومان
چاپ اول، 1100 نسخه
***
کتاب در بارهی مردم یک کشور و جنگهای بیپایانی است که مردم آنجا درگیرشان هستند. جنگهایی که به نظر میرسد به آنها عادت دارند و در سرتاسر کتاب مخالفی جدی ندارند. قهرمانان کتاب نمیمیرند و بعضن در اینجا و آنجا شبحی از آنان ظاهر میشود و مردم را برای ادامهی جنگ و پیروزی در آن امیدوار میکنند.
در پشت کتاب جملهای دیده میشود که:
بختیارعلی در آثارش، نه فقط مهربانانه به قربانیها نگاه نمیکند، بلکه بی آنکه عذرخواه کسی باشد، نشانمان میدهد که چقدر مرز بین قربانی و جلاد باریک است.
نظر درستی که با خواندن کتاب میتوان به آن رسید.
همیشه کتابهای بختیارعلی را به گونهای رئالیستی و جادویی دیدهام. این کتاب هم به همچنین. در این کتاب بختیارعلی واقعیت اتفاقی که به شکلی خیالی و جادویی شما را درگیر اوضاع منطقه میکند و به دنبال خود میکشد، در فصلی با توضیحی رئالیستی پاسخ میدهد. در فصلی که بیانش شیرینی خواندن را برای شما کم میکند.
پیشنهاد میکنم، کتاب ضد جنگ دریاس و جسدها، با برگردان خوب مریوان حلبچهای را بخوانید.
***
چندخطی از ابتدای کتاب را در صداهایی که می شنویم خوانده ام.
حاشیه نشین های اروپا
فرهاد پیربال
برگردان، مریوان حلبچه ای
نشر ثالث، 99 صفحه، 16500 تومان
چاپ اول، 1398، 770 نسخه
***
کتاب مجموعهای از دوازده داستان کوتاه. با برگردان خوب مریوان حلبچهای. این داستانها به گونهای راوی زندگی کسانی هستند که میتوان گفت، به شکل بومی اروپایی نیستند. زندگیی که برای قهرمانان داستانها به هیچ وجه جا نمیافتد و هر کدام به نظر میرسد در دور ِ شاید باطلی میچرخند و میچرخند و میچرخند. فکر میکنم، مهاجران بیشترین حس نزدیکی با قهرمانان کتاب را داشته باشند.
چند خطی از فراری، دومین داستان این کتاب را در صداهایی که می شنویم خواندهام. آن را بشنوید. کتاب بسیار کمک میکند چند ساعتی به دور از بگیر و ببندهای ویروس چینی باشید.
بختیار علی
در خلاء محض غولهای ادبی و در دورهی نبود قلههای
رفیع در رومان نویسی، بیشک بختیارعلی غول بزرگ ادبیات و یکی از قلههای بلند
داستاننویسی در جهان است. اینک تنها پس از چهار سال میتوان لقب شاهکار ادبیات
کرد را از "آخرین انار دنیا" گرفت و به اثر تازهاش "شهر همنوازان
سپید" داد. " این کتاب مهمترین رومان در ادبیات کرد است.
"شیرکو بیکس، در زمان انتشار کتاب"
شهر همنوازان سپید
اثر بختیار علی – برگردان الهه قاسم زاده
نشر دات – چاپ اول – 2000 نسخه – 580 صفحه – 1395 – 38000 تومان
دنیای گسترده ی نمایش عروسکی
ترجمه و تلخیص: بهروز غریب پور
چاپ اول 1364
انتشارات صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران
بها: 400 ریال
نمایش عروسکی هنری پنهان و آشکار در روزگار ماست که امروزه ان را بیش تر مناسب کودکان می دانند. این هنر ریشه در جهان باستان دارد. دنیای باستان به ویژه شرق باستان هم چون هند، چین، ژاپن پدید آورنده و گسترش دهنده ی نمایش عروسکی بوده اند. در جهان غرب هم یونان و روم باستان پیشروان نمایش عروسکی دانسته شده اند. از طریق نمایش عروسکی آداب مذهبی، آیین و مسائل زیستی به جامعه منتقل می شد هم چنین اعتراضات اجتماعی و سیاسی نیز در قالب نمایش عروسکی اتفاق می افتاد. قرون وسطا دوران سختی برای عروسک ها و گردانندگان نمایش عروسکی بود. عروسک های مشهوری از این رهگذر خلق می شوند. شیوه های مختلف نمایش عروسکی ابداع می شود و نمایش عروسکی راه کمال را در جهان خودش طی می کند. از عروسک های معرف هم می توان به این نمونه ها اشاره کرد:
پولچینلا ی ایتالیایی
پانچ انگلیسی
گینول و پولینشیل فرانسوی
پتروشکا روسی
کاسپر آلمانی
قره گوز ترک (ترکیه)
در این کتاب به انواع نمایش عروسکی و ویژگی های آن ها می پردازد، علاوه بر آن تاریخچه ای هم از هر کدام ارائه می دهد.
در ستایش مرگ
ژوزه ساراماگو
ترجمه شهریار وقفی پور
نشر مروارید
چاپ سوم
شنیدن نام ژوزه ساراماگو هنجارشکنی را در جهان داستان به یاد می آورد. مردی که جهان زندگی و مرگ را به چالش می کشد. هر بار که به اثری از وی برخورد می کنیم حتما اتفاق غیرمنتظره ای در جهان متن ما را شگفت زده خواهد کرد.
«در ستایش مرگ» رمانی دیگر از ساراماگوی پیش بینی ناشدنی است. البته عنوان اصلی آن «مرگ تعلیقی» نام دارد اما شهریار وقفی پور در ترجمه عنوان زیبایی برگزیده است.
دو فصل اول، آرام بی دغدغه و حتا با نوشتاری روزنامه نگارانه پیش می رود که برای کسانی که «کوری» را خوانده اند غیرقابل تحمل می شود اما وقتی پیش می رویم داستان وارد شگفتی های هیجان انگیزش می شود. ابتدا مرگ خود را از مردم دریغ می کند و احتمال زندگی جاودانه به عنوان موهبتی عام خوشایند است اما همین امر دولت را به چالش می کشد، مافیاع تازه ای پدید می آید. کلیسا، سازمان های تدفین، پزشکان، سازمان های بیمه، خانه های سالمندان و هرچه که با مرگ مردم در ارتباط است و از این راه درآمد دارند دچار وضعیت نابسامانی می شوند.
مفاهیم اخلاقی با غیبت مرگ تغییر ماهیت می دهند و …… اما همه ی ماجرا این نیست ماجرای واقعی وقتی است که مرگ (death) [به عمد با حروف کوچک] پا به عرصه ی داستان می گذارد و تبدیل به شخصیت اصلی می شود. وقتی بانو مرگ اشتباهی می کند! این اشتباه در انجام وظیفه ی خدشه ناپذیر مرگ باورکردنی نیست. بانو مرگ باید این اشتباه را جبران کند. حالا هر خواننده ای پس از خواندن این داستان شگفت انگیز می تواند برداشت خودش را از رابطه ی مرگ و قربانی اش داشته باشد.
مجموعه داستان
اثر: ایتالو کالوینو
برگردان: فرزاد همتی، محمدرضا فرزاد
نشر: مروارید
181 رویه – 4100 تومان
***
شاه گوش میکند، دومین کتابی است که از ایتالو کالوینو خواندهام. اولین آن، "اگر شبی از شبهای زمستان مسافری؟" بود. که نامش جذابتر از خودش بود. این روزها، هرچه در زوایای آشکار و نهان محل زندگیم گشتم، آن را پیدا نکردم. چرایش را نمیدانم. ینی میدانم. به سرقت رفته ولی توسط چه کسی؟
با این کتاب "شاه گوش میکند"، در ایمیلی آشنا شدم با فرازهایی از جملات همین داستان. دوسالی به درازا کشید تا بدستم رسید و خواندمش. به مدد فروشندهای خوب در یکی از شهرهای کتاب.
"شاه گوش میکند" مجموعهای از داستانهای کوتاه است. ایتالو کالوینو در واقع کتابی به این نام ندارد و اینجا این نام به این کتاب داده شده است. به نظر میرسد گزیدهای از داستانهای کتابهایی است که توانسته اجازه نشر بگیرد و از ممیزی بگذرد. داستان هایی که میشود در اینجا به چاپ برسند. این دو واژه خیلی روی اعصاب من راه میروند. "اجازهی نشر" و "ممیزی". به هر حال کتاب ساخت ایران است. من نمیدانم چرا نامش نشده، داستانهای کوتاه، اثر ایتالو کالوینو. همچون کتابی به همین نام از چخوف مثلن؟ بگذریم...
ادامه مطلب ...
نویسنده: ایتالو کالوینو
ترجمه: پرویز شهدی
ناشر: چشمه
چاپ اول: 1382
تیراژ: 1700 نسخه
بها: 1000 تومان
«هوای سحرگاهی رنگ پریده بود. دو مبارز شمشیر به دست، روی چمن آماده ایستاده بودند. جذامی توی بوقش دمید. این علامت شروع مبارزه بود. آسمان انگار پرده ای باشد، به لرزه در آمد، موش های صحرایی پنجه شان را در خاک فرو بردند، زاغ ها بی آن که سر از زیر بال بیرون بیاورند، پری از زیر بغل شان کندند که دردشان آمد، کرم خاکی دم خودش را بلعید، افعی خودش را گزید، زنبور نیشش را روی سنگ شکست: هیچ کس نبود که علیه خودش قیام نکرده باشد، .... به این ترتیب بود که مداردو به خودش حمله ور شد، هر دو دست مسلح به یک شمشیر»
[ویکنت دو نیم شده، ص 116]
وجود انسان سرشار از بدی ها و نیکی هاست که تعادل هستی را سامان می دهد. اما وقتی نیمه های بدی و نیکی جدای از هم تجسم یابند، چه اتفاقی می افتد؟ «ویکنت مداردو دی ترّالبا» می رود به جنگ ترک ها و درست روبه روی توپ می ایستد، توپ هم گلوله ای پرتاب می کند و ویکنت می شود دو نیم کامل! نیمی خیر و نیمی شر.
در این داستان بلند و دلنشین، بدی و نیکی وجود انسان در رابطه با خودش، با طبیعت و انسان های دیگر به نمایش گذاشته می شود؛ لحن کنایی و طنزآلود داستان، جهان مردم عادی و
جذامی ها را در برخورد با نیکی و بدی مطلق به تصویر می کشد. در این جهان طنزآلود می بینیم که ساختن دستگاه های شکنجه آسان تر از دستگاه های مفید است.
«استاد نجار رفته رفته به این فکر میافتاد که ساختن دستگاههای مفید از امکانات آدمها بیرون است و تنها دستگاههایی که میتوانست به طریقی عملی و دقیق کار کند، همان دستگاهها و خرکهای ویژهی شکنجه کردن بود، ...» طرح های خیر، هرگز عملی نمی شود اما طرح های شر به زیبایی و با نوآوری های زیاد ساخته و پرداخته می شود. پروتستان هایی که برای نیکوکار بودن در جامعه ای منزوی زندگی می کنند تاب نیکی های خیر را نمی آورند. خیر با وضعیتی مسیح وار و شر با پلیدی اهریمنی در میان مردم هستند مردمی که بدی های شر برایشان پذیرفتنی تر است تا نیکوکاری های زجرآور خیر. دو نیمه عاشق دختری می شوند. این عشق و شیطنت دختر، دو نیمه را با هم رو به رو می کند تا عاقبت دو نیمه به هم پیوند می خورند و جهان ترالبا به روال عادی خودش برمی گردد.
کنستانسیا
نوشته ی: کارلوس فوئنتس
ترجمه ی: عبدالله کوثری
نشر: ماهی
چاپ اول: 1389
«موسیو پلوتنیکوف، بازیگر سالخورده ی روس، روز مرگش به سراغ من آمد و گفت سالها خواهد گذشت و من روز مرگ خودم به دیدار او خواهم رفت.»
داستان با این جمله ی عجیب شروع میشود و همین امر گرهای را پیش روی خواننده می گذارد که برای گشودن آن ناچار است داستان را تا آخر بخواند.
خواننده ابتدا با داستانی به ظاهر سر راست که از گرما و پیچیدگی یا سادگی شهر ساوانا می گوید، رو به رو می شود. پزشک آمریکایی پیری که واقعگرا و منزوی است. او زنی دارد اسپانیایی، منزوی و شاید هم کمی مالیخولیایی. پزشکی که به خودش و آمریکایی بودنش می بالد و زنش چون کنیزی در خدمت اوست با ماجرای عجیبی از روابطی عجیب تر رو به رو می شود. مرگ پلوتنیکوف روسی، این پزشک پیر را به روابطی پیچیده می کشاند، روابطی که فراتر از تفکر واقع گرایانه پزشک است. آیا امکان دارد زنی هر روز بمیرد و باز زنده شود؟
چه رابطه ای بین مرگ موسیوی روسی و مرگ مقطعی زنش وجود دارد؟ چرا زنش بچه می خواهد و برای بچه داشتن اما تلاشی نمی کند؟ و پرسش های بسیاری که فقط با خواندن این داستان بلند جواب می گیرند و گره ها گشوده میشود.
اصلاً این ویژگی فوئنتس است که واقعیت را با رویا و مالیخولیا می آمیزد که تفکیک آن ها گاه از هم ناممکن می شود.
هایکو (شعر ژاپنی)
احمد شاملو – ع.پاشایی
نشر: ابتکار
چاپ دوم – زمستان 1368 – تیراژ 3300 – 370 رویه – 135 تومان
***
هایکو گونهای از شعر به طور مشخص ژاپنی است که در این کتاب بدان پرداخته شده است با شرح و تفسیر کامل.
کتاب با پیشگفتاری از احمدشاملو آغاز می شود وبا توضیحات مفصلی در مورد این گونه شعر ادامه مییابد.
شاملو از دشواری ترجمهی اشعار پارسی به زبان های دیگر میگوید. دیالوگی بین او و یک خارجی که زبان پارسی را به خوبی می داند و اصرار شاملو بر این که امکان ندارد کسی بتواند شعر حافظ را به همان شکلی که ما درک می کنیم و از آن حسی میگیریم ترجمه کرده و خواننده آن زبان خارجی، چون ما آن را درک کند. مثالی که شاملو میزند این است و به او می گوید اگر میتوانی این شعر را ترجمه کن:
ادامه مطلب ...
عروسک فرنگی
نوشته: آلبا دسس پدس
برگردان: بهمن فرزانه
چاپ اول-1382-224 رویه- 1700 تومان
نشر ققنوس
***
جولیو یک وکیل طراز اول و پولدار، شبی در برابر یک تلفن همگانی که دختری با مکالمهای طولانی آنرا اشغال کرده بود عاشق وی میشود. پس از پایان تلفن او را تا منزل دختر تعقیب میکند. دختر که نامش ایونا است از خانواده ای متوسط روبه پایین است. بی قد و قواره و نه چندان دلربا. از همان ابتدا که داستان بجلو می رود هیچ دلیل منطقی برای این عشق –که قرار است به ازدواج هم منتهی شود- به نظر خواننده نمی رسد ولی مدام این جور به خواننده القا می شود که جولیو قصد کام گرفتن از ایونا دارد و بس. برخوردهای کاسبکارانه خانوادهی دختر هم به هرچه بیشتر کردن حس بی منطقی این رابطه می افزاید. حتا با علم به قصد شوم آقای وکیل. تا جایی که حدس پایان داستان را کمی سخت میکند. در نهایت که رومان تمام می شود و کتاب را میبندی، میبینی که اولین کتابی که از آلبا دسس پدس خواندهای شاید چیزی کمتر از کتابهای دانیل استیل نباشد که سراغ این یکی هرگز نخواهم رفت.
ادامه مطلب ...
روز و شب
یون فوسه
ترجمه: اردشیر اسفندیاری
۱۰۰ صفحه
قیمت: ۱۵۰۰ تومان
انتشارات پرسش
" بشر برای آن می نویسد که حس می کند به زودی خواهد مرد "
یون فوسه در نروژ به دنیا آمده است. اولین اثر او سرخ و سیاه نام داشته و در 1983 با تاثیر از نهیلیسم منتشر شده.
او در آن اثر نوشته است :
"بنابر نظریه ای نو که ریشه در گذشته دارد, تمام واقعیت ها بر مبنای تغییر زاویه ی دید و بافت کلامی دگرگون خواهند شد این نگرش بسیاری از نظریه های جدید و در عین حال دیدگاه نیچه
است"
نویسنده نوشتن کتاب را با قدرتمندی آغاز می کند اما شک دارم که با همان قدرت ادامه میدهد. به نظر میرسد که در بعضی موارد نیاز به چیزی بیش از یک قصه ی صد صفحه ای داشته است و نتوانسته به قدر کافی مختصر اما مفید از همه چیز بگوید . نوعی از بلاتکلیفی در کل اثر به چشم می خورد که خوشایند نیست . شروع کار یک کار کاملا واقع گرا از نوع تک گوئی های قدرتمند است که انسان را به خوبی به دنبال خود می کشد در این قسمت با به دنیا آمدن نوزادی روبرو هستیم که نام پدربزرگ ماهیگیر خود را خواهد داشت .اما برای تبدیل به یک کار فرا واقعی شدن نیاز به فضائی هست که انگار نویسنده توانائی ترسیم آنرا نداشته .. جزییات بیش از اینکه به حس ها و درون آدمها مربوط شود از اشیا و اجسام و اطراف می گوید. در قسمت بعدی با زندگی پدربزرگ و ارتباطات او آشنا می شویم در حالی که خیلی هم مشخص نیست که این زندگی ها واقعی است یا نه .
یک نکته ی قابل تامل دیگر در کار این است که فرهنگ آدمهای داستان برای ما بسیار دور و غریبه است و شاید تلاشی به قدر کافی برای نزدیکی اتفاق نیوفتاده که البته مترجم را هم می توان در این مورد مقصر شمرد .
من فکر می کنم در مواقعی که با نوشته ای از فرهنگی دیگر روبرو می شویم بخصوص اگر کار قدیمی است مترجم می تواند با پیشگفتاری و توضیحی کمی بیشتر ما را به فضای کار نزدیکتر و نتیجتا خواندن کار را لذت بخش تر کند .
البته در این کار نباید زحمتی را که مترجم برای نوشتن پیشگفتار کشیده ندیده گرفت با این حال فکر می کنم نیاز به معرفی بیشتری از فرهنگ خاص آن منطقه وجود داشته .
نام اثر: شوهر من
نویسنده:ناتالیا گینزبورگ
مترجم: زهره بهرامی
ناشر: نشر نی
تعداد صفحه: ۲۰۸
درباره ی اثر:
کتاب شامل ۴ داستان کوتاه به نام های جاده ای که به شهر می رود- فقدان - شوهر من و برج قوس می باشد. در هر داستان زندگی زنان ایتالیائی را تصویر می کند که با همه معمولی بودنشان فرق زیادی با دنیای اطرافشان دارند و هر کدامشان فارغ از شهر نشینی یا روستائی بودنشان برای تغییر می جنگند اما همچنان در ابتدای راه باقی می مانند. داستان اول مربوط به دختری به نام دلیاست که سیر تحولات زندگی معمولیش را شرح می دهد و نشان می دهد که چطور همزمان می توان دو مرد را دوست داشت و داستان با مرگ یکی از مرد ها به پایان می رسد.
داستان دوم حکایت مردیست که زنش چند روزی را به مسافرت می رود و او زندگیش را با همسرش آنا مرور می کند و حتی زندگی آنا را در سفرش متصور می شود و به مرور شک ها و گمان ها به سراغش می آید و نتیجه گیری های بعدش که او را به ارتکاب خیانت به همسرش سوق می دهد.
داستان سوم از زبان زنی است که شوهرش عاشق یکی از دختران روستائی می شود که مداوایش کرده بود و بعد می فهمد که حتی ازدواج او و همسرش و به دنیا آمدن دو فرزندش همه و همه به خاطر فرار شوهرش از قبول عشق آن دختر بوده است. داستان سیر تبدیل علاقه زن به شوهر را به تنفر از او و معشوقه اش را نشان می دهد. داستان با مرگ معشوقه همسر هنگام تولد فرزندش و خودکشی شوهر زن پایان می یابد.
داستان چهارم از زبان دختری دانشجوست که حکایت نقل و انتقال خانواده اش از روستایشان به شهر محل سکونتش را بیان می کند و همه ی داستان بر محور مادرش می چرخد که چگونه برای رسیدن به آرزوهای خودش - فریب می خورد و همه دارائیش را به باد می دهد اما در داستان زندگی باقی افراد مرتبط با آن بیان می شود و تفریبا همه ی افراد به ما شناسانده می شوند.
ادامه مطلب ...