تبارشناسی اخلاق ............ فردریش نیچه

                                    

تبارشناسی اخلاق یکی از کتابهای تکان دهنده نیچه است که با نثری ادبی نگاشته شده.

موضوعی که در این کتاب مطرح شده این است که در طول تاریخ دو نوع اخلاق بوجود آمده :

1-     اخلاق انسانهای قدرتمند که اساسا هرکار دلشان میخواسته میکرده اند و خود را صرفا در قید یک سری شرافتها و دفاع از حیثیتهای قدرتمندانه قرار میدادند. برای ایشان منشا هرعملی "خواست" انسان است.

2-     اخلاق ضعیفان که هر آنچه را قدرتمندان "خوب" میپنداشتند اینان "شر" مینامند مثل تصاحب زمین و خوشی و شادی و هر آنچه آنان "بد" میدانستند ایشان "خیر" مینامند مثل انتقام و دلسوزی برای همنوع. منشا هر عملی برای این گروه مقابله با آرمانهای قدرتمندان است.

نمونه اخلاقگرایان والا شهروندان روم و نمونه اخلاقیون ضعفا یهودیان، کلیسای مسیحیت و تازه به قدرت رسیده های سایر نقاط دنیا هستند.

نکته ای که نیچه به آن اشاره میکند این است که در طول تاریخ اخلاق ضعیفان رفته رفته جای قدرتمندان را گرفته است که این امر ناشی از "زیاد شدن جمعیت" ضعفاست نه به قدرت رسیدن حقیقی آنان. چراکه به قدرت رسیدن حقیقی ایشان، دیگر آنان را در زمره ضعفا قرار نمیدهد.

آرمانهایی چون ترحم ، دوری از مادیات ، اعتقاد به عدالت در دنیای پس از مرگ ، کینه توزی و تنفر نسبت به دیگران و غمگساری از نمونه های اخلاق ضعیفان است.

نکته ای که پس از خواندن این کتاب متوجه آن شدم این بود که تربیت و آموزش ما چقدر از اخلاق قدرتمندان فاصله گرفته و این درحالی است که بسیاری از آرمانهای والا در سایر نقاط دنیا دوباره در حال زنده شدن هستند و ما همچنان از اخلاق پست و غمگسار خود لذت میبریم !

و هنوز که هنوزه درونمان را با میل به انتقام از قدرتمندان زهراگین میکنیم !