کتاب هایی که می خوانیم

فرهنگ لغات زبان مخفی

فرهنگ لغات زبان مخفی

نوشته ی مهدی سمائی

نشر مرکز / 1382/116 رویه / 1200 تومان

***

گفتگویی در باره ی لایی کشی، و این که کاربردش خوبست یا بد است، مرا به معرفی این کتاب کشاند.

سمائی در مقدمه ی کتاب می گوید:

زبان حافظه ی جامعه است و تصویر حافظه ی هر جامعه در آن جامعه. از نسلی به نسل دیگر منتقل می شود. این حرکت در گروه های مختلف نماد پیدا می کنند.

زبان یک رفتار اجتماعی است . هر جامعه ملزم به رعایت این رفتار است. ناهنجاری های زبان از گروه های اجتماعی وارد زبان می شوند.

گروه هایی چون، جوانان، خلافکاران، کارکنان پیشه های مختلف، ........

در این کتاب فرهنگ مخفی لغات جوانان آمده است. ینی خلافکار اینجا نیست. مگر در شکل خالی بندی که از خلافکاری وارد زبان پارسی شده، عمومیت یافته و وارد کل زبان شده و فقط در گروه خود نمانده است.

***

در گذشته هم زبان مخفی داشته ایم. ولی در ریخت های دیگری چون:

زبان زرگری، زبان سوسکی، مطربی، ........ خب این ها زبان های مخفی هستند. یا بودند؟ منسوخ شده اند. دیگر کمتر کسی آن ها را حتا اگر بداند به کار ببرد. چون لورفته اند. همه شان.

***

تاریخچه و آغاز پیدایش زبان مخفی در ضمن از خلافکاران بوده است. برای این که مردم از گفتارهای آن ها چیزی نفهمند. سابقه تاریخی آن به قرون وسطا در اروپا می رسد. که بسیاری واژه های فرانسوی در معنای دیگری به کار می رفت. برای اولین بار فرانسویان به این زبان مخفی گفتند: آرگو. حال آرگو واقعن به چه معناست من نمی دانم. ولی می دانم که یک آبجویی به این نام بود. قبلن.

کتاب زبان مخفی چاپ سال 1382 است. شکل جمع آوری آن این جوری بوده که مهدی سمائی پرسش نامه ای را در شهر پخش می کند که مردم بنویسند بین خود و اطرافیانشان چه واژه هایی رد و بدل می شود.

صورت های اختصاری هم راه با مثال:

راج = رایج مانند: آجان: مامور موتور سوار (راج): کوچه پر آجان بود.

مح = محدود ینی کاربرد کمی داشته اند. مانند: اسیدی: شدید، فراوان. (مح). دوست داشتناش اسیدیه. منو اسیدی دوس داره.

منس = منسوخ . از بین رفته. کم راج. مانند: تایتانیک. اشاره به هنرپیشه ی فیلم تایتانیک. جوان پیرو مد (منس). یارو تایتانیکه.

دخ= دخترانه. مانند:چایی شیرین. خاص دبیرستان دخترانه. کسی که برای تملق خبرچینی می کند. (راج)(دخ) دختره از اون چایی شیریناس. چایی شیرین داره میاد.

پس=پسرانه . مانند:داف. لفظی کلیمی به معنی دختر. (عا) (پس). دافارو دیدی؟ چند تا داف نشسته بودن. ر.ک. پاناسونیک

.............

عا=عام. همه جا به کار می رود. کاربرد همگانی دارد. تهران و شهرستان هم ندارد. مانند:

لایی کشیدن: با سرعت با اتومبیل از لابلای انبوه اتومبیل ها رد شدن (عا): از صب تا شب تو خیابون مشغول لایی کشیدنه.

لازم به یادآوری من اینجا هست که بگویم هشت سال پیش تا کنون ممکن است تغییراتی در این راج و مح و پس و دخ ............ داده باشد. هشت سال کم نیست. در این جهان پر ارتباط.

محسن مهدی بهشت جمعه 18 آذر‌ماه سال 1390 ساعت 17:22

نظرات 14 + ارسال نظر

فرناز

جمعه 18 آذر‌ماه سال 1390 ساعت 19:16 http://farnaz.aminus3.com/

هستم باهاش . بشدت !
بدو بدو خواهم رفت دنبال این کتاب و خواندنش .
مرسی
مرسی
مرسی

ولی چراغ خاموش برو که یهو یه زیگیل تیلیف نزنه به ژولیت که بیاد اعصابتو تیلیت کنه.

ینی آهسته و بی سر و صدا برو سراغ کتاب که مزاحمی نره به پلیس خبر بده که بیاد و اعصابتو بهم بزنه.

علی نیک بخت

جمعه 18 آذر‌ماه سال 1390 ساعت 22:26 http://www.kholoud.blogfa.com

سلام
متن آدم میخونه لذت میبره یک احساس زرنگی بهش دست میده چه برسه به خود کتاب - لذت بردم ممنونم.

ممنون از شما که حوصله کردید و خواندید.

مسافر

سه‌شنبه 22 آذر‌ماه سال 1390 ساعت 00:14 http://cheshmdarraham.blogfa.com/

ممنون بابت معرفی تون پس استفاده از لایی کشیدن خوبه دیگه! کتاب مفیدی باید باشه
موفق باشین

ینی خوبه. بله.

پروانه

سه‌شنبه 22 آذر‌ماه سال 1390 ساعت 08:44 http://shahnamehferdowsi.blogsky.com/

"پَ نه پَ" توش هست؟

نه. این مال هشت سال پیشه.

پروانه

سه‌شنبه 22 آذر‌ماه سال 1390 ساعت 09:48

یک همکار دارم که میگه باباش بوشهری بود و این اصطلاح "پ نه پ" را با به شکل "پَ نه پِ" (با لحن مخصوص هم میگه) می گفته است.
یعنی این اصطلاح بوسیله بوشهری ها به همه جا منتقل شده.
اگر کتاب گیرم اومد حتما می خرمش . از این واژه ها خوشم میاد.
یک سرگرمیش اینه که بعضی هاشونو با ریشه واژه ها مقایسه ش میشه کرد.
مثلا "پس" که اینجا نوشتید در زبان ایرانیان باستان به «پسر» «پس » می گفتند در شاهنامه خواندیمش.

یادمه مدرسه که میرفتیم بعضی بچه ها ریشه در روستاهای اطراف گرگان داشتند و هر چیزی که می گفتند به دلیل اون ذهنیت مدرن گرایی (به شکل مسخره اش) که در ما بود فکر می کردیم خوب دهاتی ها از بیسوادیشون حرفهای عوضی زیاد می زنند و ما نباید اونها رو ریشه یابی کنیم و بفهمیم. مثلا یادمه به هل دادن می گفتند "پوش دادن"! push را می فهمیم ولی اون واژه به نظرمون نشانه بیسوادی بود!

در خیلی از ولایت های ایران زمین واژه هایی هست که من به شخصه نمی دانم که از ما به زبان دیگران رفته یا از زبان دیگران وازد زبان پارسی شده.
از جمله:
در زبان کردی به گوجه فرنگی می گویند تماته. به فتح هر دو ت.
در بانه. و در سنندج می گویند:
تو ما تز.

از آنجا که گوجه فرنگی از غرب به ایران آمده احتمالن کردی از غرب گرفته که می گوید. Tomato.
در ترکی به سیب زمینی می گویند:
یر آلما. یر به معنی زمین و آلما به معنی سیب.
در بعضی از گویش های کردی از قبیل کردی سورانی لفظ بانه و سردشت و مهاباد به سیب زمینی می گویند یرآلماسی. ینی یک سی به آخر آن اضافه شده است. ولی در گویش سنندج که خود نیز گونه ای از کردی سورانی است می گویند:
سب زمینی. ینی ی حذف شده است. فقط.
در گویش شیرازی به سیب زمینی می گویند سیب. و به سیب می گویند سیب درختی. گویی اصل بر سیب زمینی است. آن سیب دیگر بعدن وارد زبان شده.
در بانه به سلام می گویند: سلاو. ولی زمانی که می خواهند بگویند:
به فلانی سلام کردم می گویند: مرحبایی کردم. با کسر کاف و دال.
که خب می دانیم که مرحبا سلام است به زبان عربی و گویش های کردی عراق.
ما در دوران ابتدایی در سنندج به برنامه ی مثلن امتحانات یا برنامه کلاسی می گفتیم:
پروگرام.
خب غرب هم این را می گوید.
همه انگار یه جورایی به هم وصل هستند.
شما هم که به پوش اشاره کردید.
به مغزم فشار بیاروم بیشتر هم می توانم مثال بزنم. ولی ممکن است این وسط مغزم تاب نیاورد و هنگ کند.

فاطمه کارگر

سه‌شنبه 22 آذر‌ماه سال 1390 ساعت 13:23 http://afroozkian.blogfa.com

چه جالب!

نمردیمو یه کتاب شیش بزن هم دیدیم

شیش؟
ای کاش بیشتر می نوشتید.
شیش را من نمی فهمم.

پروانه

چهارشنبه 23 آذر‌ماه سال 1390 ساعت 07:50

یارالماسی!
چه جالب
تو گرگان به "سیب زمینی ترشی" تهرانی ها میگن "یار الماسی"

رضا شاه یکی از هزاران دیکتاتور تاریخ برای عدم اتحاد بین اقوام ایرانی، آن ها به این طرف و آ نطرف کوج می داد. به ویزه کردان را که خیلی انگولکش می کردند و خواب را بر وی حرام کرده بودند.
شاید یکی از دلایل این واژه های نزدیک به هم همین کوچ دادن ها باشد.
ولی اینهایی که ما می گوییم اصلن لغات مخفی نیست.
یک لغت مخفی کردی جوهر است.
جوهر ینی کسی که ازش خوشمان نمی آید. بی عرضه است و ....
در هیچ فرهنگی هم نیامده.
شلم به هم چنین. با فتح شین و لام که شلمین خودش یک جور غذاست.

کتاب با تخفیف 30 درصد

چهارشنبه 23 آذر‌ماه سال 1390 ساعت 22:32

تعداد محدودی کتاب از ناشران مطرح نظیر نشر کاروان، افق ، نی ، مرکز ، هرمس ، آگه ، نگاه ، ثالث ، چشمه ، امرود ... در زمینه های فلسفه ، تاریخ ، سیاست ، ادبیات و ... با تخفیف 30 %به فروش می رسد.متقاضیان می توانند از تاریخ یکم آبانماه تا یکم بهمن به آدرس خ کارگر شمالی ، بعد از کوچه رهنما ، پلاک 1437 ط2 مراجعه کنند.

[ بدون نام ]

جمعه 16 دی‌ماه سال 1390 ساعت 20:53 http://heartbrokencafe.persianblog.ir

تازه با وبلاگ شما آشنا شدم مطالب مفید و جالبی می نویسید. برام عجیبه که چنین فرهنگهای لغتی بعد از این همه سال توی ایران چاپ می شه در حالیکه در آمریکا سالهاست که از انتشار کتابهایی مثل Dictionary of american Slang می گذره

خب اونا از نظر اطلاع رسانی پیشرفته تر از ما هستند و زودتر احساس کردن که باید این اسلنگ ها را منتقل کنند. این چا بیم آن دارم که این کتاب هم چاپش قدغن بشود.

فاطیما

سه‌شنبه 29 فروردین‌ماه سال 1391 ساعت 10:24

با سلام و عرض احترام
من دانشجوی زبان شناسی هستم و در حال حاضر نیاز شدیدی به این کتاب دارم اما متاسفانه این کتاب دیگه چاپ نشده و از شما تقاضا دارم که در این مورد کمکم کنید.
با سپاس فراوان

چه طوری می تونم کمک کنم؟ تا جایی که من میدونم گویا به شکل پی دی اف توی اینترنت هست.

وحید

جمعه 13 بهمن‌ماه سال 1391 ساعت 14:57

salam. man baraye neveshtane payan namam be chanta farhange loghate amiyaneye zabane farsi ehtiaj daram, lotfan agar az jayi be kharid ya downloade in ketab mitonam dastrasi peyda konam bem begin. dar zemn iran ham nisam vali age kharid interneti bashe mitonam sefaresh bedam ya age baraton maghdore baram pdfesho send konid komake bozorgi be tese man khahid kard ;)b

من جز اینترنت جای دیگری را سراغ ندارم. اگر به دنبالش گشته اید و پیدا نکرده اید از من هم متاسفانه کمکی بر نمیاد. این کتابی هم که اینجا از آن نوشتم دیگر چاپ نمی شود. ولی من باز هم می گردم. پیدا کردم حتمن برایتان می فرستم.
از فردا شروع می کنم.