آقا معلم

آقا معلم 

فرانک مک کورت Frank Mc courty 

ترجمه: منیژه شیخ جوادی 

نشر پیکان 1387  

333 صفحه - 5000 تومان 

 ***

فرانک مک کورت، Frank Mc. Court نویسنده ایرلندی ساکن آمریکا، تا کنون سه کتاب نوشته است. خاکسترهای آنجلا، خاکسترهایت را به خانه بر می‌گردانم و آقا معلم. وی جایزه پولیترزی را هم در کارنامه‌اش دارد. من خیلی دوست دارم که دو کتاب قبلی وی را ببینم. اسامی جذابی دارند. ولی آن‌ها نیز به شیوه آقا معلم از بیانی طنز گونه برخوردارند.

همان طور که اشاره کردم وی ایرلندی است. در نوجوانی به دنبال پیدا کردن خویش راهی آمریکا می‌شود. نویسندگی را در دوران بازنشستگی شروع می‌کند. وی در طول سی سال قبل از نوشتن کتاب به حرفه‌ی معلمی می‌پردازد. کم و بیش گاه در این کار موفق است و گاه با آن درگیر می‌شود. همیشه این کلنجار را با خودش دارد که چرا معلم است. در جایی هم اشاره ای می‌کند به این‌که حیران است که چگونه معلم شده و چگونه سی سال در این شغل مانده است. در دوران معلمی خاطرات تلخ و شیرینی را دارد. گاه کسانی که اصلن به نظر نمی‌رسد آن‌ها را در کلاس در اختیار بگیرد چنان مجذوب وی می‌شوند که خاطره وی را تمام عمر با خود دارند. مسیر زندگی خیلی‌ها ار تغییر می‌دهد و در ذهن سنگ عده‌ای دیگر کوچکترین حرکتی نمی‌تواند ایجاد کند. بارها و بارها به دلیل روش ویژه‌ای که در اداره کلاس دارد اخراج می‌شود. روش‌ تدریس و اداره کلاس و ... و  در کل معلمی است نه مانند معلمان دیگر. شیوه خودش را دارد و کمتر تحت تاثیر عوامل بیرونی کلاس قرار می‌گیرد. این است که کمتر به عنوان معلمی ثابت در یک مدرسه می‌ماند و در جوار معلمی کارهای دیگری هم از وی درخواست می‌شود از قبیل کارهای دفتری و جانشینی به جای معلمین غایب و ...

کتاب آقا معلم برای کسانی که می‌خواهند به دنبال این حرفه بروند در ایران تا حد زیادی جذابیت دارد. چرا کاملن نه؟ که گاه مسائل و مشکلاتی در برخورد با دانش آموزان دارد که به دلیل اختلاط آن‌ها با هم است و این پدیده‌ای است که در ایران به چشم نمی‌خورد.

کتاب حل المسائلی برای معلم شدن نیست. اشتباه نشود. ولی گونه‌ای کاملن صادقانه به بیان گره‌ها و جذابیت های این حرفه است.

این است آن‌چه که در این کتاب شاهد آن هستیم. مک کورت در واقع در آقا معلم خودش را نوشته است. که البته این بزرگترین ویژگی کتاب است. چون معمولن خلاقیت یک نویسنده وقتی خیلی به دل می‌نشیند که وی از خودش بگوید. وقتی کسی از خودش می‌گوید، میتوان نشست و گوش کرد. این نه در نویسندگی که در هر حرفه دیگری هم مصداق دارد. یک آهنگر را ببینید یا نجار یا ... ساعت‌ها می‌توانید بنشینید و کارشان را نگاه کنید. این کار را کرده‌اید؟

به همین دلیل دوست داشتم دو کتاب دیگر را هم خوانده بودم و حالا باید  بخوانم.

ترجمه یک دست و روان خانم منیژه شیخ جوادی، که دو کتاب دیگر فرانک مک کورت را هم به فارسی برگردانده‌اند، به شیوایی کتاب افزوده است. جز این که ایشان را به خاطر محدویت‌های سانسور، در استفاده از نوشابه به جای مشروب ببخشیم. هرچند در یکی دوجای دیگر هم گویا چند خطی از قلم افتاده است. یا نه؟ به قول محسن نامجو جبر جغرافیایی از ما انسان‌های منحرف و مشکوکی ساخته که  افکار بد و شنیع در مخیله مان می پرورانیم.