افسانه خدایان

افسانه خدایان

گردآوردی و ترجمه:

شجاع الدین شفا

نشر دنیای نو

بهار 1383

***

افسانه خدایان یکی از معدود کتابهایی است

که بی مقدمه آغاز می شود. یا شاید نسخه ای که اینجا به چاپ رسیده این گونه است. بهرحال این کتاب در مورد خدایان باستانی یونانی است.  خدایانی که امروزه در جهان بسیاری آن ها را می شناسند. یا حداقل با نام های آنان آشنا هستند. از آنجا که این کتاب گردآوری شده است، در دسته بندی ادبیات ایران آن را جا دادم. چرا که با ترجمه خوب و روان و یک دست آقای شفا، به جرات می توان آن را در زمره ادبیات ایران جای داد و شک ندارم که این  نسخه بسیار خواندنی تر از متن های اصلی هستند. هنگام خواندن کتاب، گویی با آن به هزاران سال پیش، سفر می کنیم. با این که این کتاب می تواند یک مرجع خوب برای آشنایی با افسانه خدایان باشد ولی در لابلای متن، گاه که نه، بلکه بسیار پیش می آید که کتاب از حالت یک کتاب مرجع دور می شود. 

چون این:

"اولین زن زئوس "متیس" یا عقل بود. حاسدان به او گفتند: اگر از این زن صاحب فرزندانی شود، آنان به قدری عاقل خواهند بود که پدر را از تخت خدایی به زیر می کشند.

زئوس ترسید و هنگام آبستنی همسر، زن و کودک را هر دو بلعید و به این ترتیب هم از خطر احتمالی او نجات یافت و هم "عقل کل" یعنی زنش را خورد و خودش به همان اندازه عاقل شد."

کتاب پر از این نشانه ها و زیبایی هاست. می توان کتاب را چون دیوان حافظ و هر از گاهی باز کرد و بخشی از آن را خواند. خود من به شخصه نام خدایان را می دانم  ولی همیشه از آن ها کلییاتی در ذهن دارم که مدام پر می زنند و می روند. این را برای آن گونه مواقع همیشه در کنارم دارم. یکی از کتابهایی که می توانی با آرامش خاطر به آن استناد کرد.

در این کتاب از اینها می خوانیم:

زئوس/ هرا/ آپولون/ مارس/ ونوس/ آتنا/ دیانا/ هرمس/ هفائیستوس/ نپتون/ هستیا/ دمتر/ فرشتگان الهام/ پرومته/ هرکول/

همین طور درنگی می کند در زندگی قهرمانان و دلیران بشری ِ افسانه خدایان.

به شکل خلاصه ای از هرکول نوشته که در افسانه های خودمان با رستم برابری می کند و چون رستم خوان هایی می گذراند. رستم هفت و او دوازده خوان.

بس کنم. این را ببینید و بروید کتاب را تهیه کنید و بگذارید توی قفسه کتابها. و هر از گاهی با ورق زدنش اوقات خوشی داشته باشید.

***

یکی از معروف ترین عاشقانه های زئوس رابطه او با دانائه است. دختر بسیار زیبا و یکی یکدانه  ی پادشاه آرگوس. غیب گویان از تولد یک نوه پسری برای او گفتند. که در جوانی شاه "آرگوس" را خواهد کشت. او دختر و دایه اش را در اطاقی از مفرغ در زیر برجی زندانی کرد تا هیچ مردی به او نزدیک نشود. زئوس که مجذوب دختر بود، چون بارانی از طلا از رخته بام به درون اتاق آمد و در آغوش وی خفت. زاده این عشق، پسری به نام Perseus پرسئوس بود. او خود بعدها نیمه خدایی شد.

این بخش از افسانه خدایان از نزدیک با ایران ارتباط دارد. یونانیان قدیم، پادشاهان هخامنشی را از اعقاب پرسئوس می دانستند و نام پارس و پارسی را مشتق از نام خدایان می شمردند و به این ترتیب نسب پادشاهان هخامنشی را مستقیمن به خدای خدایان می رساندند.

در ادبیات یونانی نیز به کرات از داریوش و خشایارشا به عنوان "زادگان خدای خدایان" نام برده شده است............