گزینه اشعار
گزینه اشعار محمدرضا عبدالملکیان
گزینش محمدرضا عبدالملکیان
انتشارات مروارید
چاپ چهارم 1390
251 صفحه
49000ریال
خودِ من ایشان را با اسم پسرشان شناختم؛گروس.سن بالاترها پسر ایشان را با اسم پدرش شناختند؛ محمدرضا!در اینترنت که چندک شعری ازشان خواندم به دلم نشست و دنبالش افتادم مثل خیلی از کتابهایی که دنبالش بودم و ...!قرار نیست انتقادی از نظام توزیع و نشر و چه میدانم از این جور بحث ها باشد اما خب بالاخره باید اوضاع طوری باشد که معطل خریدن دلخواهی جات نشویم و نیرویمان صرف جمع کردن نشود.این جور بلایا امروزه روز دامن گیر شعر معاصر هست و من که ساکن تهران هستم نالانم بهش،تا چه رسد به کسانی که...فبها!
برای معرفی یک مجموعه شعر راهی جز گذاردن یک قطعه ازش نیافته ام:
-سفرنامه-
نه، نمی خواهم بی چراغ و بی چلچله بمیرم
بی ابر و بی پرنده
بی ستاره و بی شبنم
نمی خواهم تو برگردی و من نباشم
تو برگردی و در پاییزی ترین روز سال
و در آغاز حسرتی جاودانه
آخرین انار را
از سر شاخه های تنهاترین درخت خانه
بچینی
تا در گذران روزها و ماه ها
همچنان، خواب ها و خاطره هایمان را
مرور کند
همان خانه
و همین انار خشکیده بر تاقچه ی اتاق را می گویم
بانو
و بعد از این همه سال
هنوز هم دلواپس آن پرنده ی گمنامم
که پا به پای تابستان پنج سالگی ام
هر روز
از کرتی به کرتی می پرید و
اشاره و آسمان را به من می آموخت
همان پنج سالگی و
همین اشاره ی عاشقانه را می گویم
بانو
نه، نمی خواهم این دره و این کوه نشنوند
صدای زخمی آن پلنگ پریشان را
که هر شب
با چشمان ماه برخاسته است و
هر صبح
از چشمان ماه فرو غلتیده است
همان چشمان و
همین پلنگ پریشان را می گویم
بانو
نمی خواهم بی تبسم و بی ترانه بمیرم
بی نگاه مهربان آن گوزن کوهی
که همیشه بی تفنگ و بی دشنه
به جستجویش رفته ام
نمی خواهم عقابان عاشق کوهستان
مرا از یاد برده باشند
بی آنکه از رشته رشته ی شعرهایم
لانه و سقف و سر پناهی ساخته باشند
همان کوهستان و
همین ترانه ی سربسته ی سی ساله را می گویم
بانو
و پیش از آنکه بمیرم
نمی خواهم کوزه ای بی آب باشم
در گوشه ی کولادی کوچک
برای دهقان دوردستِ مزرعه ی زعفران
در جنوب خراسان
نه، نمی خواهم بمیرم و در شعرم
فراموش شده باشد
آن زن تکیده و تنها
که پا به پای گاوی فرتوت
یک سر گاو آهن را
بر شانه می کشید و
آن مرد شکسته و شرمسار
که چشم در چشم خاک و خاشاک
گاو را و زنش را هِی می کرد
همان تو
و همین مرد شکسته و شرمسار را می گویم
بانو
نمی خواهم بمیرم
بی حضور آن نام و آن نگاه
که به یکباره هفده سالگی و
نامه ای مچاله و
آن کوچه ی خاکی و
تپش های کلماتی پریشان و
عطر ریحان و
طراوت خواب و خیال و
تبسم های دور و
شب و جاده و مرا
در هم ریخت
تا شاعری عاشق متولد شود
و از آن پس آموختم
جز، در برابر عاشقان جهان
به احترام برنخیزم
و جز، چشم در چشم آنان
به هیچ دستی و دامنی نیاویزم
همان هفده سالگی و
همین عشق معصوم ماندگار را می گویم
بانو
نه، نمی خواهمبی روزن و بی روزنامه بمیرم
بی کنجی از کلمات
کلمات دردمند و درست
کلماتی که دست در دست دوردست ها دارند
کلماتی که از جانب آسمان آمده اند
باران وار می بارند
دهقان وار می کارند و
بر می دارند
و عاشق وار
تمام مزرعه را
در تمام شهر
قسمت می کنند
همان کلمات و
همین مزرعه ی زلالِ زخم خورده را می گویم
بانو
نه، نمی خواهم در شهری بی شاعر بمیرم
در شهری کوچک و بی ترانه
و شهری بزرگ نیست
مگر آنکه در شناسنامه اش
شاعرانی بزرگ داشته باشد
و شاعران بزرگ
زاده نمی شوند
مگر در دامان صلابت و سرسختی
عشق و استغنا
و شاعران بزرگ بر بام نمی آیند
مگر آنکه مردانی بزرگ
از آتش آزمونی عمیق
عبور کرده باشند
مردان بی دریغ
و پیش از آنکه بمیرم
می خواهم از مترسکانِ مقهورِ بی مقدار
عبور کرده باشم
عبور کرده باشم و
به شاعران بزرگ رسیده باشم
شاعران سر سخت و پرصلابت و بی صله
شاعران عاشق
شاعرانی بالاتر از خود
فقط به خدا سلام می گویند و
سر فرود می آورند
همان شاعران سرفراز و
همین مردان از آتش برخاسته را می گویم
بانو
چنین است که تا هنوز فراموش نکرده ام
و تا هنوز آن پرنده ی پنج سالگی
در من نمرده است
و تا هنوز و همیشه
از مترسکان مقهور بی مقدار
عبور کرده ام
و از همه هستی
فقط وزش بهار و
پابرجایی کوه را
به خانه آورده ام
نه، نمیخواهم بمیرم
پیش از آنکه دیوارها
از پا نیفتاده باشند
و پیش از آنکه تانک ها
مین ها و موشک ها
ژنرال ها
خط های فاصله
و زمین های به خون آغشته
تمام نشده باشند
و پیش از آنکه جمجمه های متلاشی
امتزاج شیر و خون
در دهان کودکان پنج ماهه
مارش پیروزی
و شیپور ها و شیون ها
تمام نشده باشند
همان جمجمه های متلاشی
و همین هزاران مرز به خون آغشته را می گویم
بانو
من فقط به کلمات روشن فکر می کنم
به خط خوردن خط های فاصله
به مهربانی و سبد های سیب
به فرصتی که دست در دست آبی بیکران
در سرتاسر زمین
گسترده خواهد شد
"من ندیدم دو کبوتر را با هم دشمن"
"من ندیدم بیدی سایه اش را بفروشد به زمین"
"کسی می آید که مثل هیچ کس نیست"
"می آید و سفره می اندازد"
"نان را قسمت می کند"
"و هر چه را که باد کرده باشد قسمت می کند"
نمی خواهم در روزگاری بی سپهر و بی فروغ بمیرم
نه، نمی خواهم بمیرم پیش از آنکه
زنجیرها و زاغه ها و زندان ها
برچیده نشده باشند
و پیش از آنکه سربازها
رخت سربازی از تن به در نیاورده و
با گندم و گیاه
آشتی نکرده باشند
من فقط به کلمات نیامده فکر می کنم
به کلمات بی مرز و بی دغدغه
کلماتی که از فردا متولد می شوند
و بی دریغ و بی واهمه
مهربانی و سبد های سیب را
در سرزمین یگانه ی انسان
می چرخانند
همان مهربانی و
همین سرزمین یگانه ی انسان را می گویم
بانو
چقدر چشم به راه فردا بوده ام
نه، نمی خواهم بمیرم و فردا نیامده باشد
من فقط فرصتی کوچک می خواهم
برای پیدایش اتفاقی بزرگ
من فقط سهم سیبم را می خواهم
و رقص پروانه ها را
بر پیراهن آبی زنی
بی گاو و بی گاو آهن
من فقط سهم سیبم را می خواهم
و دیدار با کلمات بی مرز
من فقط سهم سیبم را می خواهم
و فرصت زیبای بوسیدن رخسار انسانی
که سیم خاردار را نمی شناسد
همان فرصت زیبا
و همین رخسار انسان نیامده را می گویم
بانو
***
بی هیچ اغراقی سپاس بسیار
گروس را می شناسم و پدرش را ... اما از شعرهایشان می ترسم برادر! من از شعرها یشان می ترسم و از لحظه ای که بر خودم آشکار می شوم و دلم می لرزد مثل همان هزار لحظه ای که عاشق می شدم و جانم آتش می گرفت... هزار لحظه که هر لحظه متولد می شود و هر بار تکرار همان یک لحظه است...
شاید ندانستید چه نوشتم ... نمی خواستم بنویسم ولی چاره ای نبود، ترسیده بودم...
درود!
آشکار نشوند بهتر است،می دانم.شعر های این هر دو، متفاوت است از دگر اندیشان و می لرزانند.من شبی را نخوابیدم برای این شعر و چونان آتش التهابی مرا فراگرفت که خواستم بزنم بیرون.بزنم بیرون؛ عبارتی که برای خودم هم رمز ناگشوده ست.از چه بزنم بیرون؟نمیدانم. این احساس در مواقعی که بی اذن دخول واردم می شود، دست لرزه بهم میدهد و شروع یک ابهام سیال سپید که، کجا؟از چه بیرون؟بر چه؟ این احساس مقدسند و ملموس.البت نه در لحظه وقوع،که در یادآوری های آتی.خندیدن ها و گذشتن ها.تکرار این دیالوگ که:به چه می اندیشیدم من؟!
خنده دارست این فرار.خودم را می گویم.آن نامکشوف شما را که حکمن من دسترسی بهش نمی توانم داشت.از آن سری کارهایی ست که هم میخواهی باز برایت بیاید و لاجرم بیفتد و هم میخواهی نباشد.مخیله توانایی آنالیزش را ندارد و چه بهتر که همان سر به مهر بماند.
راستی میان این همه هیچ که بافتم،می بایست تشکر میکردم از اینکه خواندید و زمان گذاشتید و به خاطر این اشتباه شماتتم نکردید بل نوشتید آنچه نمی خواستید بنویسید و مطمئنم که همه اینها بی هیچ نیست.
جاداره که توی صداهایی که می شنویم هم بخوانمش.
در تعطیلات نوروز. امیدوارم.
در آن قالب که چند روز پیش رفتم و دانلود هم-البته با اجازه بزرگترها- یک چیزی چشمم را بدجوری نواخت و گرفت و از این حرفها."چاووشی" را چند بار شاید خوانده بودم و مثل هر بی سوادی درش مانده بودم.ممنون که خوانده بودیش و حالا خواندید و خوشتان آمد.
منتظر نسخه خوانش شده حضرتعالی هستم.
سپاس از انتخاب زیبایتان
سپاس از حوصله بلند بالایتان!
یه چند دقیقه ای ما رو گرفتار کرد. این یعنی نرو سراغ کتاب که به اندازه یک کتاب گرفتار میشی
یه همچین چیزی!