روشن فکران رذل و مفتش بزرگ

یادداشتی از:  شهرام عدیلی پور  

 

*** 

 روشن فکران رذل و مفتش بزرگ کتابی کوچک است از داریوش مهرجویی . کتابی کوچک اما بسیار پر مغز و خواندنی و تفکر بر انگیز . این کتاب چنان که خود مهرجویی در پیش گفتار می گوید ابتدا جهت پایان نامه ی کارشناسی در رشته ی فلسفه از دانشگاه ( UCLA  ) در سال 1347 تنظیم شده است که اینک با افزود و کاست هایی با نثری روان و زبانی زیبا و محکم منتشر شده است . دو فصل اول کتاب مربوط می شود به شخصیت های برجسته ی رمان های داستایوفسکی به ویژه در جنایت و مکافات و شاهکارش برادران کارامازوف  و مهرجویی با توان مندی و زیبایی از بعدی فلسفی این شخصیت ها را بازکاوی می کند و نبوغ داستایوفسکی و شخصیت پیامبرگونه ی او را که حوادث بزرگ و خون بار قرن بیستم را پیشگویی می کرد  به مخاطب اش نشان می دهد .

کارت پستال

کارت پستال

روح انگیز شریفیان

انتشارات مروارید

دیماه ۱۳۸۷ – ۲۵۶ صفحه – ۴۲،۰۰۰ ریال 

***

این کتاب دومین کتابی است که از خانم شریفیان خوانده‌ام. اولین آن چه کسی باور می‌کند رستم بود که چندی پییش در همین جا چند خطی در باره آن نوشتم.

در کتاب چه کسی ... راوی داستان به روابط خود باهمسرش پرداخته بود و در این یکی محور اصلی رمان بچه‌ها هستند.

برنامه امشب سینما ستاره

امشب در سینما ستاره

پرویز دوایی

مجوعه داستان – نشر روزنه

1378 – 160 صفحه – 27،000 ریال

***

روزگاری، به گاه نوروز ، نشریات را به جستجوی بهاریه ای از پرویز دوایی زیر و رو می کردم.

 چندین و چند سال است که دیگر این کار بیهوده است. ولی من کماکان به همان عادت همیشگی این کار را می کنم و امسال جز در "برنامه امشب سینما ستاره" آن را نیافتم. چیزکی به یاد آن بهاریه ها.

چندی پیش در خانه هنرمندان، مراسم رونمایی از این کتاب با حضور سینماگران برگزار شد که خواستم همان‌گاه در باره‌اش بنویسم که ماند و ماند و ماند تا امروز.........  

خشم در چشم

نام کتاب :خشم در چشم 

نویسنده:دکتر میر جلالدین کزازی 

انتشارات:  آیدین  - ۱۳۸۷

قیمت:۴۵۰۰ تومان  

۲۶۶ صفحه 

دکتر کزازی در این کتاب داستان رستم و اسفندیار را حماسی ترین داستان شاهنامه میداند.داستانی که دمی از شور و تاب باز نمی ایستد و آن را سراسر ستیز ناسازها ،همان ساختار بنیادین حماسه ، بر می شمارد.  

در این کتاب استاد بیت بیت آن را باز نویسی کرده وبا  موشکافی روی همه ی کلمه ها و جمله ها ، ریشه های نمادها و ستیزها و..   را برای ما می شکافد. این داستان را ستیز میان مردم و حکومتیان می داند،  رستم نماد مردم و اسفندیار نماد حکومت کنندگان است. بر ما آشکار می نماید، این رستم نیست که دست به فریب می زند...! .   

 با خواندن  این کتاب بر بسیاری بن مایه های فرهنگ و ادبیات ایران دست می یابیم.   

 خواندن این کتاب بسیار زمان، تاب و توان می برد.

سخنرانی های استاد در باره ی این کتاب در شهرکتاب : 

 4  3 2   1

خاله بازی

 

نوشته: بلقیس سلیمانی

انتشارات ققنوس ۱۳۸۷

۲۴۰ صفحه – ۳۵،۰۰۰ ریال

***

رمان خاله بازی نوشته خانم بلقیس سلیمانی است.  از ایشان قبلن کتاب بازی آخر بانو را دیده‌ایم، روایت دوره‌ای از زندگی یک زن و مرد است.

داستان فصل به فصل و به نوبت از زبان  زن و مرد تعریف می‌شود. بار کلی کتاب بر دوش ازدواج‌های درون گروهی احزاب و گروه‌های اوائل انقلاب است. ازدواج‌هایی که بنیان آن‌ها بر ایدئولوژی استوار بود و بسیاری از آن‌ها هم منجر به جدایی شدند. چه بسیار ازدواج‌هایی که یک سر آن فردی تحصیل کرده و باسواد بود و سر دیگر آن.........

چه کسی باور می‌کند رستم؟

چه کسی باور می‌کند رستم؟

نوشته: روح انگیز شریفیان

انتشارات مروارید

چاپ ششم – ۱۳۸۶

تیراژ ۲۲۰۰

قیمت ۲۶،۰۰۰ ریال

برنده جایزه بنیاد گلشیری، آذرماه ۱۳۸۳ برای بهترین رمان اول سال ۱۳۸۲

***

"دلم آشوب می‌شود، نه از بوی دوا، ار هر چه داریم، از هر چه داشته‌ایم و از دست داده ایم. از آن‌چه نیست و نداریم و باید می‌داشتیم. از این که دیگر برایم فرق نمی‌کند چه کسی کجا و چرا زندگی می‌کند رستم. آه رستم...."

***

زندگی مطابق خواسته ی تو پیش میرود

زندگی مطابق خواسته ی تو پیش می رود

امیر حسین خورشید فر    

گاهی فکر می کنم داستان کوتاه خوب مثل یک عکس  خوب است .. نمی دانی که قبل از آن قاب چه گذشته .. نمی دانی که بعد از آن قاب چه خواهد گذشت . اما از آنچه که در قاب اتفاق می افتد لذت می بری .. برش هائی از زندگی را به تماشا می نشینی .. گاهی خوب . گاهی بد . گاهی شیرین گاهی تلخ . عجیب اینکه گاهی جوری نوشته شده که انگار یک زندگی در یک روز و لحظه ی  خاص از کنار  تو گذشته و تو مثل یک آدم متمدن شاهد آن هستی : بدون کنجکاوی اضافه .  

 این کتاب شامل ۱۰ داستان کوتاه است که به نظر من بعضی از آنها کاملا قابل مکث و تفکر هستند  .  همه چیزکاملا ساده و روزمره است حتی در بعضی موارد که مسئله ی پیچیده ای مثل حضور یک روح  مطرح است نویسنده تورا از این روزمره گی دور یا جدا نمی کند .  در شخصیت ها عموما نوعی از ملال وجود دارد که از جنس بسیار واقعی ملال امروز ما آدمها بخصوص در ایران است . در عین حال کمی و گاهی حسی از داستان های کوتاه هانریش بل را در آن می دیدم . و البته نه با آن پختگی که به هرحال با نویسنده ای جوان سر و کار داریم . 

یکی از بزرگترین حسن های داستان کوتاه این است که وقتی یک مجموعه پیش روی شماست حتما چیزی مطابق سلیقه ی خود در آن خواهید یافت . باور نمیکنید ؟ امتحان کنید !

پسر حاجی باباجان

پسر حاجی باباجان

نوشته ایرج پزشک‌زاد

انتشارات پژوهه

چاپ اول - تابستان ۱۳۸۷- تیراژ ۲۰۰۰

۱۱۶ صفحه – ۲۰،۰۰۰ ریال 

طرح روی جلد: امیرمحمدجوادی

***

امتیاز نوشتن کتاب‌های ایرج پزشک‌زاد در این صفحه گویا به من سپرده شده است. و چه امتیاز ارزشمندی. من دوست دارم که اگر کسی کتابی را این‌جا می‌نویسد، چنان‌چه دیگران هم آن را خوانده باشند، آن‌ها هم اگر بخواهند همان کتاب رابنویسند. چه بسا دیگران دیدی کاملن متفاوت نسبت به نویسنده داشته باشند و بخواهند آن را بیان کنند. چیزی بیش از کامنت گذاشتن، ولی تا کنون این اتفاق پیش نیامده است. و چه بد.

***

پسر حاجی باباجان، آخرین نوشته آقای پزشک‌زاد است که در ایران به چاپ رسیده است. نمی‌دانم آیا آخرین کتاب ایشان است یا خیر. البته از قیمت دلاری که در آن آمده است به نظر می‌رسد که چندین سال قبل نوشته شده است. کتاب به صورت نمایش‌نامه است. سه پرده و دو میان پرده. با چهار شخصیت:

زنده به گور

هیچ کس هرگز نفهمید که هدایت جقدر تمرین مردن کرد. شاید بیشتر دوست داشت که مرده باشد تا زنده. در جایی گفته است که: ما زنده بودن را تجربه کردیم و می‌خوهیم که مرده بودن را هم تجربه کنیم.

وغ وغ ساهاب

 

 وغ وغ ساهاب* 

اثر صادق هدایت و مسعود فرزاد. انتشارات امیر کبیر . کتاب‌های پرستو

چاپ چهارم . قطع جیبی.  ۱۸۳ صفحه . ۵۰ ریال

***

وغ وغ ساهاب کتابی است طنز، که تراوشات خامه های عنبر سرشت صادق هدایت و مسعود فرزاد است. در جای جایی هم با نام یاجوج و ماجوج امضا کرده‌اند. مجموعه‌ای از به قول خودشان سی و پنج غزیه که همان قضیه است. گویند هر یک یازده  تا از این قضایا را به تنهایی نوشته اند و سیزده تا هم مشترکن.

و اما قضیه. قضیه به قول دکتر محمد معین و در فرهنگ وی این است: گفتاری که محتمل صدق و کذب باشد. بدبن معنی. که با قطع نظر از خبر دهنده آن و بدون توجه به علائم و قراینی که ممکن است در جنبه صدق یا کذب، بر دیگری برتری نداشته باشد. 

و این یعنی این که بعد از خواندن یک قضیه از این کتاب بی هیچ تردیدی نمی توانید تشخیص بدهید که قضیه چه بوده. به همان اندازه که به  صدق آن باور دارید به کذب بودن آن هم باور دارید. و این همان چیزی است که وغ وغ ساهاب را در میان کلیه کتب طنز ادب پارسی ممتار می کند. 

به قول کتاب، باور دارید که  در این جا دو بار تکرار شد، صنعت تکرار عنیف است.

جامعه شناسی خودمانی

امعه شناسی خودمانی  (چرا درمانده ایم ؟)

حسن نراقی  

نشر اختران  

 این کتاب تقدیم شده است به آنان که هرگز حقیقت را به پای وجاهت قربانی نکردند .  

 ... هم سن و سالهای من به خوبی یادشان می آید آن وقت ها یک اتاق همیشه در بسته داشتیم به نام اتاق میهمان . این اتاق هم بهترین فضای خانه را اشغال کرده بود و هم به تبع آن بهترین اثاثیه و یا مبل و یا هر امکانی که به هر حال برای دارنده ی آن بهترین بود .  اسم این اتاق را یادم هست گذاشته بودیم اتاق جن ها . معمولا سالی یکی دو بار بیشتر درش باز نمی شد . این باز شدن درب این اتاق برای ما حادثه ای بود و رویدادی بی نهایت بزرگ و دلپذیر ...

حاجی آقا

حاجی آقا

نوشته: صادق هدایت

کتابهای پرستو - انتشارات امیرکبیر

سال ۱۳۴۴، چاپ ششم

قطع جیبی، ۲۲۴ صفحه، ۶۰ ریال

سی سالی می‌شد که حاجی آقا را نخوانده بودم. سی سالی که خیلی چیزها عوض شد. معادلات سیاسی، اجتماعی، فرهنگی، ... کشور و منطقه و جهان بهم ریخت. دوباره خواندنش خیلی دلنشین‌تر بود. و تلخ‌تر.

کتاب حاجی آقا را می‌شود گفت از یک تاریخی به این طرف همیشه ممنوع بوده. شاید به جرات بتوان گفت که